‘Palestijnse Inwoners Westelijke Jordaanoever Zitten Klem’
Nu de oorlog in Gaza voortduurt, lopen ook de spanningen op de Westelijke Jordaanoever verder op. Sinds 7 oktober vielen al tientallen doden in het gebied. De Palestijnse bewoners worden nog vaker aangevallen en verdreven door bewapende Israëlische kolonisten. Kolonist Akiva van Koningsveld en Palestijn Mounir Marjieh wonen er.
Het wil wat zeggen als zowel de Amerikaanse als de Duitse regering Israël oproept garant te staan voor de veiligheid van Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever. Zelfs de trouwste bondgenoten van Israël maken zich zorgen over de toename van extreem geweld van kolonisten (bewoners van Israëlische nederzettingen) tegen de Palestijnse bevolking.
In het gebied zijn sinds de oorlog tussen Israël en Hamas volgens de Palestijnse autoriteiten al 122 Palestijnen omgekomen na gevechten met Israëlische veiligheidsdiensten en bewapende kolonisten. Voor de oorlog in Gaza was er al een toename van geweld. Op de Westoever wonen naast zo’n 3 miljoen Palestijnen ongeveer 600.000 joodse kolonisten in meer dan 150 nederzettingen die volgens internationaal recht allemaal illegaal zijn.
Duizenden automatische geweren
De kolonisten worden onder meer bewapend door de extreemrechtse minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir. Sinds het begin van de oorlog heeft hij duizenden automatische geweren uitgedeeld.
De Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem stelt dat kolonisten de oorlog in Gaza aangrijpen om nog meer land in te nemen op de Westelijke Jordaanoever, terwijl de ogen van de wereld op de smalle strook in het zuiden zijn gericht. B’Tselem becijferde dat er inmiddels 858 Palestijnen zijn verdreven uit hun woongebied; het gaat dan vooral om kleine boerengemeenschappen.
Beroerder
,,De situatie voor de Palestijnen op de Westoever wordt met de dag beroerder. Hun land wordt ingepikt, olijfbomen en andere kostbare bezittingen worden vernietigd door kolonisten. En hun bewegingsvrijheid wordt verder ingeperkt doordat Israëliërs veel wegen aanleggen waar Palestijnen geen gebruik van mogen maken’’, zegt historicus Peter Malcontent, gespecialiseerd in het Palestijns-Israëlische conflict.
Gemeenschappen worden volgens hem steeds verder geïsoleerd. ,,Ook zij zitten klem. Daarnaast zijn er bijna dagelijks gewelddadige confrontaties, waarbij het Israëlische leger eigenlijk tussen de kolonisten en de Palestijnen in zou moeten staan om de orde te handhaven. In de praktijk krijgt die laatste groep echter amper bescherming.’’
Controle Palestijnse Autoriteit
Als de Palestijnen verder onder druk worden gezet, kan het kruitvat op de Westoever volgens Malcontent ontploffen. ,,Belangrijk is of de Palestijnse Autoriteit de controle houdt over de eigen veiligheidsdiensten. De Westoever is sinds de Oslo-akkoorden uit de jaren 90 verdeeld in drie zones: A, B en C. In A-gebied heeft de Palestijnse Autoriteit onder leiding van president Abbas het voor het zeggen. In de B-zone is er gedeelde zeggenschap. De Palestijnen zijn er verantwoordelijk voor het bestuur, Israël gaat in deze zone over de veiligheid. En in de C-gebieden hebben de Palestijnen niks in de melk te brokkelen. De C-zone beslaat 60 procent, dus feitelijk hebben de Palestijnen in het grootste deel van de Westoever helemaal niks te vertellen.’’
Hamas heeft de Palestijnen in dit gebied opgeroepen de wapens op te nemen om de kolonisten en het Israëlische leger aan te vallen. Hamas is niet aan de macht op de Westoever, maar heeft volgens Malcontent wel aan invloed gewonnen. ,,Tot nu toe blijft het bij incidenten, maar die worden wel talrijker en heftiger. Het loopt pas echt uit de hand als de agenten van de Palestijnse Autoriteit mee gaan vechten tegen Israël. Het is niet voor niks dat de VS en Duitsland de druk opvoeren richting Jeruzalem om met name de kolonisten in toom te houden, anders wordt de woede alleen maar groter en is er een tweede oorlogsfront.’’
Palestijn Mounir: ‘Voor een Israëliër is elke Palestijn een bedreiging’
Als een Palestijn met de Israëlische nationaliteit woont Mounir Marjieh (37) in Bethlehem, een Palestijnse stad op de Westelijke Jordaanoever. Daar geniet hij van het leven in zijn eigen Palestijnse gemeenschap, maar wordt hij dagelijks herinnerd aan de Israëlische bezetting op de Westoever.
Marjieh is geboren en getogen in Nazareth, een Palestijns-Arabische stad in Israël. Als scholier ervoer hij de eenzijdige realiteit in de schoolboeken, die hij omschrijft als ‘Israëlische producten’. Een examen dat hij moest voltooien om advocaat te worden na zijn studie rechten en psychologie in Haifa, weigerde hij te maken. ,,Dan zou ik mijn goedkeuring geven aan het systeem en de principes die eraan ten grondslag liggen.’’
Marjieh ging na zijn studie werken bij de Al-Quds University in Jeruzalem. De wandeling naar zijn werk duurt normaal gesproken vijf minuten, maar nam bijna een half uur in beslag. ,,Elke dag werd ik gecontroleerd door de Israëlische politie.’’ Hij besloot om naar Bethlehem te verhuizen, een stad die onderdeel is van de bezette Palestijnse gebieden, maar zonder Israëlische aanwezigheid.
Bezetting
Toch voelt hij aan alles dat hij onder bezetting leeft. ,,Als je van Bethlehem naar andere Palestijnse steden wilt, moet je langs veel militaire checkpoints. De soldaten die daar staan, hebben als doel om het Palestijnse volk te controleren. Ik kan daar heel boos van worden.’’
Het ergste vindt hij het machtsmisbruik van de soldaten. ,,Ik zie dat ze daar sadistisch van genieten. Als ik zie hoe ze met ouderen spreken: nul respect. In onze cultuur respecteer je ouderen, je helpt ze en bent niet brutaal. Voor een Israëliër is iedere Palestijn een bedreiging. Het feit dat ik Arabisch spreek of een Palestijn ben, hoort geen bedreiging te zijn.’’
Oorlog
Een aantal dagen geleden verloor Marjieh een vriend door het toenemende kolonistengeweld. ,,Hij was een van de inspirerendste personen die ik tegenkwam in mijn leven, iemand die zich heeft ingezet voor vrede.’’ Dat Palestijnen boos zijn en in verzet komen, begrijpt Marjieh dan ook, hoewel hij principieel tegen geweld is.
De huidige oorlog zag hij aankomen. ,,Het was echt maar een kwestie van tijd dat dit zou gebeuren. De Gazanen leven als slaven van Israël.’’ De Israëlische reactie noemt Marjieh ‘genocide’. ,,Besef dat elke vijftien minuten een kind wordt gedood.’’
Kolonist Akiva: ‘Ik ben ook bewapend, dat geeft een veiliger gevoel’
Samen met zijn vrouw en dochter leeft de van oorsprong Nederlandse Akiva van Koningsveld (27) in een kleine Nederlandse gemeenschap op de Westelijke Jordaanoever. Hun woonplaats Eli is volgens het internationaal recht een illegale nederzetting.
Drie jaar geleden kwam Van Koningsveld naar Israël en ging hij op zoek naar een geschikte locatie om te wonen. In Eli vond hij zijn ideale plek om met zijn gezin te leven. Vanwege de prachtige omgeving, maar ook door de Joodse geschiedenis die zich daar heeft afgespeeld. ,,De eerste hoofdstad van het Joodse volk was hier.’’
Hij omschrijft Eli als een tamelijk rustige plek om te wonen. Totdat er in juni bij een tankstation een moordaanslag werd gepleegd. ,,Gefinancierd en georganiseerd door Hamas vanuit Gaza. Er werden vier mensen, inclusief twee kinderen, neergeschoten door twee terroristen. We konden het zien vanuit onze slaapkamer.’’
Illegaal
De mensen die Eli illegaal noemen, hebben helemaal geen recht meer van spreken, vindt Van Koningsveld. ,,De aanval van Hamas heeft duidelijk gemaakt waar de leus From the river to the sea Palestine will be free voor staat. Het maakt niet uit of je in Eli of Sderot woont.’’
Over het toenemende kolonistengeweld zegt hij: ,,Ik kan me soms de woede goed voorstellen van Joodse jongens die hun vrienden vermoord zien worden door terroristen. Maar als die woede wordt geuit op mensen die er niks mee te maken hebben, dan hoort dat niet.’’
Veiligheidsmaatregelen
Van Koningsveld wil absoluut niet weg uit Eli, maar hij neemt wel veiligheidsmaatregelen. ,,Ik ben ook bewapend. Dat geeft me wel een veiliger gevoel om de weg op te gaan. Het is ook gebruikelijker om je hier te bewapenen dan in de rest van Israël. Ik heb nu ook een aanvraag ingediend voor mijn vrouw, maar er zijn nu zo veel aanvragen ingediend dat het systeem is vastgelopen.’’
Inmiddels heeft het leger de bewegingsvrijheid van de inwoners in de Arabische dorpen ingeperkt. ,,Het is natuurlijk een vreemde gewaarwording. Als je naar Jeruzalem rijdt, ben je gewoon als enige niet-legervoertuig op de weg. Ik vrees dat dit een stilte voor de storm is.’’
Voor de aanval van Hamas zegt Van Koningsveld geen woorden te hebben. Wel is hij duidelijk over hoe het verder moet. ,,Deze oorlog kan niet eindigen zonder de vernietiging van Hamas.’