‘Ik probeer te lachen ondanks het lijden’
Tienduizenden jonge Palestijnen doen aan crowdfunding om de oorlog te overleven. Daar zijn al miljoenen mee opgehaald. Dema Alnajjar, Mohammed Al-Khalidi en vrienden Omar en Mohammed vertellen hoe ze sociale media gebruiken als reddingsboei. ‘Ik probeer te lachen ondanks het lijden.’
“Het helpt heel erg,” zegt Dema Alnajjar (19) over crowdfunding via GoFundMe. “Ik ben mijn baan, studie en vele andere dingen verloren door de oorlog. Daarom heb ik deze pagina gemaakt.” Ze zit nu in het oosten van Khan Younis, waar ze, met dank aan GoFundMe, andere kinderen helpt. Het Amerikaanse bedrijf heeft meer dan 30.000 campagnes gefaciliteerd die verband houden met de oorlog tussen Israël en Hamas. Via die weg zou bijna 180 miljoen euro zijn opgehaald.
Vaak gaan donaties via tussenpersonen in het buitenland, omdat het platform maar in twintig landen (inclusief Nederland, exclusief het Midden-Oosten) gebruikt kan worden. Het is bovendien lastig om het geld in Gaza te krijgen. De meeste banken en geldautomaten zijn vernietigd door Israëlische luchtaanvallen, terwijl geld overmaken hoge kosten met zich meebrengt.
De donaties die de Gazastrook wél bereiken maken de prijsstijgingen in de hevig gebombardeerde enclave net iets draaglijker. Veel jonge Palestijnen maken daarom dankbaar gebruik van het platform. Vooral via Instagram proberen ze hun volgers te bewegen naar de link van hun GoFundMe-pagina, om zicht te houden op een leefbare toekomst.
Gazanen met minder volgers op sociale media genereren doorgaans minder aandacht met crowdfunding, maar gelukkig zijn er hulporganisaties die elke GoFundMe-pagina proberen te boosten.
Gehuld in een keffiyeh (een Palestijnse solidariteitssjaal) staat Dema Alnajjar (19) trots naast de Palestijnse vlag op haar Instagramprofielfoto. ‘Girl of Gaza’, heeft ze op haar foto geschreven. Dit meisje met bijna 140.000 volgers helpt andere meisjes en jongens in de verwoeste Gazastrook. Ze verzamelt eten en drinken, kookt avondmaaltijden en deelt voedselpakketten uit voor de vele Gazanen die afhankelijk zijn van humanitaire hulp. Alnajjar zegt haar leven van voor de oorlog te missen.
“Ik herinner me hoe mooi het leven was voor die verdomde oorlog begon.” Op Instagram linkt ze niet alleen naar haar GoFundMe-pagina, maar ook naar een pagina voor ontheemde kinderen in Gaza. “Ik begrijp de problemen waar de kinderen in Gaza nu mee te maken hebben. Het betekent veel voor me om hen te helpen,” zegt ze tegen het AD. Ook gebruikt Alnajjar de donaties voor de heropbouw van haar eigen leven in Gaza.
Mohammed Al-Khalidi: 162.000 euro opgehaald
De ruim 1,6 miljoen volgers van Mohammed Al-Khalidi zien in gelikte filmpjes hoe hij pitabroodjes bakt voor zijn familie, instructies geeft om een ventilator in elkaar te zetten en vooral hoe hij lacht met zijn broers in Gaza. ‘Ik probeer te lachen ondanks het lijden,’ staat vermeld op zijn Instagramaccount.
Die lach verdween van zijn gezicht toen zijn jongere broer Zain werd gedood tijdens de oorlog. Mohammed filmde het vervoer van zijn geliefde broer naar het ziekenhuis, en zijn volgers konden zelfs de reanimatiepogingen zien.
Zain was volgens zijn broer een getalenteerde basketbalspeler. ‘Hij had een diepe liefde en ambitie om een wereldspeler te worden,’ schrijft Mohammed op GoFundMe. Zelf kan hij niet geloven wat er is gebeurd. ‘Alles is verwoest en ik weet niet of het nog mogelijk is om te denken aan mijn eigen ambities.’ Met GoFundMe probeert Mohammed samen met zijn familieleden Gaza te ontvluchten, weg uit dit ‘ellendige leven’, staat op zijn pagina te lezen.
Omar en Mohammed: 77.000 euro opgehaald
De twee vrienden Omar en Mohammed filmden meer dan 75 dagen hun ‘daily life in warzone’, de woorden waarmee ze hun dagelijkse vlog inluiden. Op het Instagramaccount ‘omarherzshow’ laten de Palestijnen hun volgers zien hoe de oorlog hun leven bepaalt, maar tonen de twee beste vrienden zich ook weerbaar.
In korte vlogs zien hun ruim 1,6 miljoen volgers hoe ze een schaaktoernooi organiseren voor jonge kinderen en hoe ze met vrienden een balletje trappen. Tragedies laten ze niet onbenoemd: ze beschrijven bijvoorbeeld de aanval op een tentenkamp in Rafah, waarbij tientallen doden vielen.
Ook zelf ontwijken ze maar net een raketinslag. “We waren een paar minuten van onze dood vandaan,” vertelt Omar, terwijl hij bij een verwoest huis staat. Vanwege de naderende Israëlische troepen zijn ze gestopt met hun dagelijkse vlogs. Het geld van GoFundMe willen ze gebruiken voor het herbouwen van hun huizen, die zijn verwoest door de luchtaanvallen. Daarnaast willen de vrienden liefdadigheidswerk blijven organiseren voor de kinderen in Gaza.
Vluchten via dubieus Egyptisch reisbureau
Genoeg geld hebben om te vluchten uit Gaza kan het verschil maken tussen leven en dood. Geschat wordt dat al honderdduizend Palestijnen naar Egypte zijn gevlucht. Sommige Palestijnen die levensbedreigende aandoeningen hebben, kunnen gratis de grens over.
Voor de meesten lijkt de schimmige route via het zogeheten Halakantoor de enige optie. Dit Egyptische reisbureau organiseert de vlucht uit het oorlogsgebied. Hala, waarvan de eigenaar naar verluidt nauwe banden heeft met de Egyptische autoriteiten, rekent duizenden euro’s per persoon voor een plekje op de felbegeerde lijst.
Vanwege de dubieus hoge bedragen heeft de Rabobank besloten geld tegen te houden dat voor het reisbureau wordt opgehaald via GoFundMe. De bank zegt niet uit te kunnen sluiten dat het geld wordt gebruikt voor criminele activiteiten, zoals mensensmokkel en afpersing.
Vluchten uit Gaza lijkt op dit moment sowieso niet te kunnen, vanwege de sluiting van de grensovergang in Rafah, sinds de Israëlische inval in mei. Daarmee is de enige vluchtroute uit het gebied geblokkeerd voor duizenden Palestijnen die dringend medische zorg nodig hebben.