Hoe Gegijzelde Ofir Engel ‘Breaking News’ Werd In Nederland

Ofir Engel (18) domineerde wekenlang de krantenkoppen in Nederland na zijn ontvoering door Hamas op 7 oktober. Mede vanwege zijn opa Jucha kreeg hij versneld een tweede paspoort. Na 54 dagen kwam hij vrij. Een reconstructie.

In het Schneider kinderziekenhuis, waar Ofir bijna een week verbleef, kijkt Jucha Engel terug op die maanden tussen hoop en vrees. Een ‘tweede holocaust’ noemt hij die bewuste zaterdag 7 oktober, toen zijn Ofir samen met meer dan tweehonderd anderen werd ontvoerd.


Jucha, te herkennen aan zijn markante snor, staat veel media te woord de laatste dagen, maar de zeventiger oogt energiek nu hij zijn kleinzoon weer kan zien. Vorige week is Ofir na 54 dagen gevangenschap vrijgelaten door Hamas. Inmiddels is de getalenteerde basketbalspeler uit Jeruzalem ontslagen uit het ziekenhuis in Petach Tikwa.


Wakker van luchtalarm

Op die bewuste 7 oktober sliep Ofir niet in Ramat Rachel, maar 100 kilometer zuidwaarts in kibboets Be’eri, tegen de grens van de Gazastrook. Hij logeerde bij zijn vriendin Yuval toen hij om 06.30 uur wakker werd van het luchtalarm. Hij vluchtte samen met de familie van Yuval naar de saferoom. Arabisch sprekende mannen braken uren later het huis binnen, schoten de hond dood en namen de familie mee naar buiten.


Ofir en zijn vriendin Yuval liepen hand in hand naar een zwarte auto, laat de moeder van Yuval weten. Maar alleen Yuvals vader, Ofir en een andere tiener moesten instappen. Opa Jucha zegt vanaf het begin het gevoel te hebben gehad dat Ofir niet door Hamas zou worden vastgehouden. Zo hadden de zwartgeklede mannen geen groene Hamas-bandana’s om hun hoofd, en zijn de vrouwen in het huis waar Ofir verbleef niet vermoord of ontvoerd.


Aangeslagen begint de familie Engel na die inval van 7 oktober overal lijntjes uit te zetten. Een vriendin van Jucha’s oudste dochter oppert op enig moment de mogelijkheid van de aanvraag van een tweede paspoort, in de gedachte dat Ofir met een dubbele nationaliteit meer kans zal maken op vrijlating.

Op vrijdag 13 oktober komt de familie in contact met Marriet Schuurman, de Nederlandse ambassadeur in Israël. Nadat Jucha alle nodige papieren heeft verzameld, komt Schuurman vijf dagen later met het nieuws dat Ofir versneld de Nederlandse nationaliteit zal krijgen. ,,Dat was een wereldrecord”, zegt Jucha trots.


Rutte aan de lijn

Een dag later wordt Ofirs nieuwe nationaliteit wereldkundig. Bijna twee weken na zijn ontvoering is hij ineens breaking news in Nederland. Demissionair minister-president Mark Rutte spreekt van ‘heftig en aangrijpend’ nieuws. ,,Ik leef mee met zijn dierbaren die in grote onzekerheid zitten.”


Op 24 oktober krijgt Jucha een telefoontje dat Rutte de familie 10 minuten kan spreken op de Israëlische luchthaven Ben-Gurion. De premier spreekt vervolgens 40 minuten met de familie. ,,Hij wilde niet weg. Ik kreeg een goed gevoel hoe hij met ons omging.” Rutte zou om een lagere stoel gevraagd hebben om op ooghoogte te zitten met de familie.


Na 54 dagen vrij

Weken later zal een overeenkomst worden gesloten tussen Israël en Hamas over de vrijlating van vijftig gijzelaars en 150 Palestijnse gevangenen. Dagelijks komt een tiental gijzelaars vrij. Op woensdag 29 november bericht de woordvoerder van het Qatarese ministerie van Buitenlandse zaken dat er een Nederlander bij de vrijlating zal zitten.


Tante Yael viert Ofirs vrijlating in Ramat Rachel. Live op de Israëlische televisie wordt zij geïnterviewd terwijl vrienden en familie in juichen uitbarsten als Ofirs gezicht in beeld verschijnt. De volgende ochtend valt Ofir eindelijk zijn moeder en vader in de armen. De jongen, die in gevangenschap 18 jaar werd, noemt zijn verblijf in Gaza naderhand een ‘luxe gevangenis’, in vergelijking met de verhalen die hij van andere gijzelaars te horen kreeg. Hij zou geen klappen hebben gehad en boven de grond zijn gebleven.


Psychische gesteldheid

In het ziekenhuis zijn er vooral zorgen over zijn psychische gesteldheid. Ofir fluisterde toen hij wakker werd. ,,Hij was gewoon bang om te praten. Hamas vertelde hem: als hij praat dan zouden de Israëlische vliegtuigen hem vinden en doden.”


Premier Mark Rutte belt na afloop met de emir van Qatar, Sheikh Al Tani; ‘Ik heb mijn grote dank uitgesproken voor zijn inzet om te bemiddelen in het vrij krijgen van de gegijzelden en zijn hulp bij de vrijlating van de Nederlandse jongen Ofir Engel’.


Ofir kwam donderdag thuis uit het ziekenhuis. Hij wil eerst in alle rust herstellen. ,,We hopen met hem thuis Chanoeka te vieren aankomende week”, zegt Jucha. Hij draagt een T-shirt met in het Hebreeuws en Engels ‘breng ze nu thuis’ erop. En daar blijft hij zich voor inzetten, ook nu zijn kleinzoon vrij is. ,,Ik wil meehelpen om elke gijzelaar uit Gaza te krijgen.”


Band met Nederland
De familie Engel kent een rijke Nederlandse geschiedenis die teruggaat naar het begin van de 16de eeuw, vertelt opa Jucha, te herkennen aan zijn markante snor. Jucha’s moeder is een Nederlandse, zijn vader kwam via Tsjecho-Slowakije als vluchteling hier terecht. ,,Veel joden kwamen voor hun ‘aliya’ (migratie naar Israël) naar Assen om landbouw te studeren en het vak vervolgens naar Palestina te brengen.”


Als Holocaust-overlevenden ontmoetten de twee elkaar na de oorlog in Nederland. Ze besloten direct naar Palestina te emigreren. Grappend: ,,Ze hebben mij nog in Nederland gemaakt en ik ben vervolgens geboren in Palestina.”


Van 1978 tot 1981 woonde Jucha samen met zijn vrouw in Amsterdam. Hij werkte voor Haboniem-Dror, een zionistische en socialistische jeugdbeweging voor Joden. Nu woont hij in kibboets Ramat Rachel. Ook kleinzoon Ofir, een getalenteerde basketbalspeler, woont op deze plek dichtbij Jeruzalem.