Mohammed Baker (40) heeft familie in Gaza en heeft al een aantal dagen geen contact meer met ze. ,,Ik weet dat ze zijn gevlucht, maar ik kan ze niet bereiken”, vertelt Baker die zelf in Jaffa woont, een Arabisch stadje naast Tel Aviv.

De Verenigde Naties achten het onmogelijk dat een verplaatsing van ruim een miljoen Gazanen kan plaatsvinden zonder verwoestende humanitaire gevolgen, laat VN-woordvoerder Stephane Dujarric in een verklaring weten. Het Israëlische evacuatiebevel voor Gaza komt neer op een ,,doodvonnis” voor kwetsbare ziekenhuispatiënten, waarschuwde de Wereldgezondheidsorganisatie.

Beelden op de nieuwszender Al Jazeera laten drukken autowegen zien met vluchtende Gazanen naar het zuiden. Ook zijn Gazanen per voet of per ezel vertrokken naar een veiligere plek. De Arabische zender sprak met inwoners uit het noorden die direct huis en haard verlieten. ,,Ik zie mensen met matrassen sjouwen.”’

De Gazaanse journalist Maha Hussaini liet vrijdagochtend op X weten dat honderden inwoners een opgenomen telefoongesprek van het Israëlische leger hebben ontvangen. ,,Ze vroegen hen om hun huizen te evacueren in het noorden van de Gazastrook en Gaza stad, om te vertrekken naar het midden van de strook. Wij zijn ons aan het voorbereiden voor de evacuatie.”

De evacuatie lijkt vooral voor patiënten in het ziekenhuis een onbegonnen zaak, vertelt Lydia de Leeuw, voorzitter van Kifaia, een stichting die medische hulporganisaties in de Gazastrook helpt. ,,Er zijn nauwelijks plekken om naartoe te vluchten.”

De Nederlandse De Leeuw woonde twee jaar in Gaza en staat nu in nauw contact met haar goede vriendin Abeer in Gaza-stad. Abeer is vrijdagochtend gevlucht met haar hele familie. En ze zitten nu op elkaar gepropt in een appartement in Deir el Balah, het midden van Gaza. ,,Zonder water. Zonder stroom”, zegt De Leeuw.

De Leeuw: ,,Velen zijn ook bang dat als ze vluchten, ze uiteindelijk de Sinaï in Egypte in worden gestuurd en nooit meer terug mogen keren, zoals hun (groot)ouders in 1948 overkwam.” De vergelijking met de Nakba (Catastrofe), de massale uittocht van minstens 750.000 Arabieren uit Palestina, wordt veel aangehaald op vrijdag.

De oproep van het Israëlische leger noemt De Leeuw ,,onmenselijk, onmogelijk en onheilspellend.” Inmiddels heeft ze het contact met vriendin Abeer verloren.

Aed Yaghi woont in Gaza en zegt nauwelijks internet en een opgeladen telefoon te hebben. ,,Probeer het over drie uur weer”, appt hij. Het Israëlische leger bombardeert Gaza veelvuldig en heeft de invoer van voedsel, elektriciteit en brandstof stopgezet. Tot en met vrijdag zijn er al 1799 doden en 6.388 gewonden gevallen, volgens het Palestijnse Ministerie van Volksgezondheid.

Maar ook tijd speelt voor sommigen een rol. Zo laat Raji Sourani, de mensenrechtenadvocaat waar deze site eerder mee sprak, weten dat Gazanen het liefst niet met journalisten praten; ,,ze hebben wel anderen dingen aan hun hoofd.”